Verhalen van De Passage

December 2020: De Passage is jarig en dat is reden voor een boek. In 1985 werd het honderdjarig bestaan gevierd met het boek ‘Passage’ van Coos Versteeg. In 2011 bestond dit overdekte winkelgebied 126 (!) jaar en verscheen ’De Haagse Passage’ in de VOM-reeks onder redactie van Rolf de Booij. En december 2020, ter gelegenheid van het 135-jarig bestaan ‘geeft vastgoedmaatschappij a.s.r. real estate ‘Verhalen van de Passage’ uit.

Gescheiden bezoekersstromen
Niet de chronologie maar de mensen, en dan voornamelijk de ‘hoedendragers’, vormen de leidraad van deze uitgave. Achtereenvolgens komen ze aan bod: de oprichters, de architecten, de winkeliers, de hoteliers, de bewoners, de flaneurs, de rentmeesters, de kunstenaars en als laatste de bezoekers van de bioscoop en het theater. In de beginperiode van De Passage was sociaal onderscheid gebruikelijk: ’s ochtends was De Passage het domein van de dienstbodes die de bestellingen deden, de dames en heren uit de hogere standen bezochten De Passage tussen 14.00 en 17.00 uur. Na 17.00 uur dronken de dames een glaasje melk bij melksalon De Sierkan en de heren bezochten het grand café. ’s Avonds maakten dienstbodes en hun vriendjes de dienst uit in het winkelcentrum.

Vennootschap
Hoewel de geschiedenis van De Passage een paar lastige hoofdstukken kent, zoals gedoe met architecten, het aanvankelijke gebrek aan huurders, die (tot 1929) lastige ‘derde arm’ en niet te vergeten de brand in april 1990, getuigt ‘Verhalen van De Passage’ vooral van het succes van deze Haagse Grande Dame. Dat huidige succes is ook te danken aan de winkeliers die zich in 1960 verenigden in een nieuwe vennootschap, Passagemaatschappij NV.

De vulpen
De redactie koos voor ‘de mensen’ in De Passage en dat levert tal van nieuwe verhalen op, zoals het verhaal over het echtpaar Kroes dat voor hun dansschool de bovenverdieping van Passage 22 wil huren. Als blijkt dat dit inclusief de benedenverdieping is, besluiten ze om daar dan maar een winkeltje voor feestartikelen te openen, Amuse, dat zal uitgroeien tot een van de populairste winkels in De Passage. Of het verhaal van P.W. Akkerman die als een van de eersten de vulpen in Nederland introduceert. Het hoofdstuk ‘de kunstenaars’ verhaalt onder andere over de eerste overzichtstentoonstelling van het werk van Vincent van Gogh in 1892. De kinderen van de winkeliers spelen in 1967 nog op het dak.

Rijk geïllustreerd
‘Verhalen van De Passage’ is een onderhoudend, feestelijk boekje en met meer dan 160 vaak verrassende foto’s en afbeeldingen bijzonder rijk geïllustreerd.

Verhalen van De Passage, redactie Kim Heijdenrijk, Uitg. a.s.r. real estate, 188 blz., €17,50. ISBN 978-90-9033-936-8.

Piet Vernimmen