Haagse talen

Den Haag is een meertalige stad: in onze residentie vallen meer dan 90 talen te beluisteren. Twintig jaar geleden (actueler onderzoek is er nog niet) stonden naast het Nederlands, het Engels, Turks, Hindi, Berbers en Arabisch boven aan de lijst. Helemaal onderaan stonden toen Welsh, Tsjetseens en Zulu.

Tussen 2016 en 2018 schreef Ingrid Tieken-Boon van Ostade, hoogleraar sociohistorische taalkunde van het Engels, in weekkrant Den Haag Centraal een aantal columns over taal. In 2019 verschenen deze in boekvorm: 31 gesprekken met even zoveel Haagse anderstaligen over hun taal, van Armeens tot Catalaans, van Biaks tot Ngiemboon (gesproken in respectievelijk Papua en Kameroen).

Het weer
In vrijwel elk gesprek komt naar voren hoe Hagenaars met een andere moedertaal hun best doen om die taal door te geven aan hun kinderen: door het verzamelen van traditionele liederen, het starten van een eigen taalschool, regelmatig terugkeren naar het moederland of door taalcursussen te volgen bij de bibliotheek. Ook komen in alle gesprekken bijzonderheden over de betreffende taal aan de orde. Zo ligt in de Finse taal de nadruk vrijwel altijd op de eerste lettergreep. En komt in het Frans bij de dagen van de week ‘di’ achteraan, zoals bij lundi, mardi, vendredi (behalve dimanche). In het Catalaans beginnen de dagen met ‘di’: dilluns, dimarts en divendres. IJslands blijkt door de ligging midden in zee aanzienlijk meer woorden voor alle soorten weer te hebben dan wij in Nederland.

Taal op straat
Samen met vier Leidse studenten voerde Ingrid in 2018 het project ‘Spreuk op de stoep‘ uit. Dat was in navolging van de drie Chinese spreuken in de Wagenstraat, zoals ‘De ene generatie plant de boom, de volgende geniet van de schaduw’, die samen met de Chinese tekens een tiental keren in de Haagse Chinatown worden herhaald op de stoepranden. Sinds 5 maart van het vorige jaar is de weg van station Den Haag Hollands Spoor en het oude centrum (ook wel ‘de Loper Oude Centrum’) voorzien van 33 spreuken in verschillende talen die in onze stad worden gesproken, om op die manier Den Haag als meertalige stad zichtbaar te maken. Daar zitten taaljuweeltjes tussen, zoals ‘Haste makes waste’ (Engels) of ‘Als de kar omvalt zie je de weg’ (Georgisch). En wat dacht u van de Zweedse spreuk ‘Egen härd är guld wärd’?

Haagse Talen, Ingrid Tieken-Boon van Ostade. Uitgeverij De Nieuwe Haagsche, 124 blz. €12,95. ISBN 978-9-46-010089-5.

Piet Vernimmen