Een kleyn paleis – Villa Ockenburgh

Vrijwel elke Hagenaar kent Huis Sorghvliet (Catshuis) en Hofwijck, de 17e -eeuwse buitenplaatsen van respectievelijk Jacob Cats en Constantijn Huygens. Het pas verschenen boek ‘Een kleyn paleis’ zet Ockenburgh, de buitenplaats van Jacob Westerbaen, in de schijnwerpers.

Jacob Westerbaen
De belangrijkste bewoner en tevens stichter van Ockenburgh is Jacob Westerbaen (1599 - 1670). Hij is van eenvoudige komaf, maar verkeert door zijn artsenstudie al snel in de hogere kringen. Zijn spraakmakend huwelijk in 1625 met de 14 jaar oudere en puissant rijke Anna Weytsen, weduwe van Reinier van Oldenbarnevelt (zoon van Johan van Oldenbarnevelt), maakt hem financieel onafhankelijk en Jacob legt zich toe op hovenieren, jagen en dichten.

Kleyn paleis
De aanschaf van een buitenplaats is in de 17e -eeuw een rage onder de elite. Zoals Huygens en Cats hun leven op hun buitenplaats uitgebreid poëtisch beschrijven, zo vereeuwigt ook Westerbaen zijn buitenplaats in ‘Arctoa Tempe. Ockenburgh, woonstede van den Heere van Brandwyck in de Clingen buyten Loosduynen’. In 5000 versregels neemt hij de lezer aan de hand mee door zijn ‘kleyn paleis’ en zijn landgoed. Het is een literaire tekst en niet alles is waarheid, maar met zijn 7 x 13 meter is het inderdaad een ‘kleyn’ paleis. (Hofwijck overigens is 10 x 10 meter).

De meidagen van 1940
Van 10 tot 12 mei 1940 woedt op het terrein van Ockenburgh, net zoals op de vliegvelden Ypenburg en Valkenburg, een felle strijd tussen Nederlandse en Duitse militairen. De hardnekkige verdediging van die terreinen zorgt dat Wilhelmina naar Engeland kan vluchten en dat Duitsland door het verlies van tientallen vliegtuigen een snelle aanval op Engeland wel kan vergeten.

Jeugdherberg
Vanaf 1947 tot midden jaren ‘90 fungeert het landhuis als jeugdherberg en kent in de bloeiperiode ruim 50.000 overnachtingen per jaar. Het is dan een van de grootste jeugdherbergen ter wereld.

Het boek
Bijna 20 auteurs beschrijven in 13 hoofdstukken deze opmerkelijke buitenplaats. Van de historische geografie en archeologie van het gebied tot en met de oorlogsjaren en de jeugdherbergperiode. Het boek eindigt met het belangrijke succesvolle burgerinitiatief uit 2015, dat uiteindelijk heeft gezorgd voor het behoud van deze bijzondere buitenplaats. De uitgebreide annotatie en verwijzing naar bronnen en literatuur maken het boek extra aantrekkelijk.

Een kleyn paleis. De geschiedenis van de Haagse Buitenplaats Ockenburgh, Willem van der Ham (hoofdredactie) e.a. Uitgeverij WalburgPers, 252 blz., €29,99. ISBN 978-94-6249- 334-6. Het boek verscheen in de VOM-reeks 2020, nummer 1.

Piet Vernimmen