Den Haag 1945 – 1970. Mooie stad achter de duinen

Met enige regelmaat verschijnen er prachtige fotoboeken over onze stad, zoals Den Haag onbewolkt van Peter Elenbaas uit 2017, Groeten uit Den Haag uit 2020 van Robert Mulder of ´t Haagsche land vanuit de wolken met luchtfoto’s van Bart Hofmeester uit 2021. In 2021 verscheen ook Den Haag 1945-1970. Mooie stad achter de duinen van Dick Brongers.

Zeven thema’s
Vrijwel alle 160 foto’s die Brongers selecteerde voor dit boek zijn afkomstig uit het Haags Gemeentearchief. Hij rubriceerde ze, min of meer chronologisch, in zeven thema’s: De gehavende stad, De herstellende stad, De werkende stad, Den Haag, Het tweede thuis, Jong Den Haag, Dagelijks leven in Den Haag en als laatste Den Haag demonstratiestad. Brongers beschrijft elk thema en elke foto krijgt een uitgebreid onderschrift.

De gehavende stad
De gehavende stad is met veertig foto’s ruim vertegenwoordigd: de volkswoede in mei 1945 bij het NSB-pand aan het Spui, de Atlantikwal en de anti-tankgracht, het opblazen van de bunkers bij het Scheveningse Grand Hotel, het gebombardeerde Bezuidenhout, de terugkeer van de (slechts) tweeduizend Joodse inwoners, de terugkeer van de dwangarbeiders, de schaarste van bouwmateriaal en papier. En op 4 mei 1946 de eerste herdenking op de Waalsdorpervlakte, een particulier initiatief van Hagenaar Jan Drop. Door ruim aandacht te vragen voor de stad in puin, krijg je als lezer extra bewondering voor de manier en de snelheid waarop de stad na 1945 de wederopbouw ter hand neemt en hoe de bewoners hun leven weer vorm proberen te geven.

Witte muren, frisse tinten
Na de oorlog neemt de stad eerst die stadsdelen ter hand, waar met het minste werk en weinig materiaal de woningen weer snel bewoonbaar zijn. Daarna richt de aandacht zich op de uitbreidingsgebieden Escamp en Mariahoeve. Escamp is voornamelijk bestemd voor de lagere inkomens, Mariahoeve krijgt een gevarieerder aanbod aan woningen. Voor beide gebieden zijn licht, lucht en ruimte uitgangspunt. En alles zoveel als mogelijk volgens de richtlijnen van de Stichting Goed Wonen. “Een eiken rookstoel is fout; rotanmeubelen zijn goed. Bloemetjesbehang en zware gordijnen zijn fout; witte muren en frisse tinten zijn goed.”

Ontwikkeling
Brongers weet de verschillende ontwikkelingen in deze periode goed met elkaar te verbinden: De komst van migranten en mensen uit Indië, Den Haag als ambtenaren- én industriestad, de jeugdcultuur en Den Haag als demonstratiestad. Natuurlijk is veel van wat in het boek staat bekend, maar het blijft een feest om deze 25 jaar met heldere tekst en veel foto’s samengevat te zien.

Piet Vernimmen

Den Haag, 1945-1970. Mooie stad achter de duinen, Dick Brongers. Uitgave WBooks, 2021, 128 blz., € 24,95. ISBN 9789 46258 4563

Bij de foto's:
Foto 1: Coevordenstraat 117, augustus 1957. Het interieur van deze nieuwbouwwoning, met zware meubels, rookfauteuil, tapijtjes en staartklok, is niet naar de ideeën van Goed Wonen (foto HGA/Dienst Stadsontwikkeling)
Foto 2: Spitsuur eind van de middag op het Rijswijswijkseplein, 1950 (foto HGA/Fotoburo Meyer)