Boekbespreking De wachtrij begint hier

Terwijl 20 meter verderop een bakfiets staat met de tekst ‘Coronaprikken leiden tot onvruchtbaarheid’ en relschoppers diezelfde Korte Houtstraat zaterdagmiddag 20 september onveilig maken, presenteert Sandra Uittenbogaart in Café Restaurant Schlemmer haar fotoboek ‘De wachtrij begint hier- Twee jaar coronabeleid in beeld’.

Het Haags Historisch Museum en het Haags Gemeentearchief nodigen in april 2020 (het begin van de corona-tijd) fotograaf Sandra Uittenbogaart uit om tijdens de pandemie zoveel mogelijk veranderingen in het Haagse straatbeeld te documenteren. Twee jaar lang zwerft zij door de stad om de coronaperiode vast te leggen. Die zwerftocht levert 20.000 foto’s op, waarvan er 200 in ‘De wachtrij begint hier’ zijn vastgelegd.

‘Het was een ingewikkelde tijd’, schrijft de auteur in het voorwoord. Christiaan Weijts typeert in zijn inleiding de stad als 'de arena waar crisisleiders en tegenstemmen samenkwamen’ en als ‘een samenleving in verwarring’. De impact van corona voor de stad weerspiegelt zich in die jaren op alle gebied en al die gebieden zijn in het boek terug te zien: winkelstraten, strand, pleinen, kerken, musea, theaters, ziekenhuizen, horeca, stadsparken en Malieveld.

Het is ondanks alle somberte geen zwartgallig boek. Het geeft enerzijds weer hoe gezagsgetrouw de Haagse bevolking over het algemeen op de maatregelen reageert en anderzijds hoe diezelfde regelgeving soms doorschiet. Daarvan getuigt bijvoorbeeld de schitterende foto uit de zomer van 2020 met daarop een groepje vrienden die in het Zuiderpark picknicken: keurig binnen de verplichte witgekalkte cirkel, maar in een verder vrijwel verlaten grasveld.

Of de foto uit februari 2021 als aan de Lange Vijverberg op het randje van de Hofvijver honderden jongeren zij aan zij zitten te genieten van het voorjaarszonnetje, terwijl de horeca nog gesloten is. En dan - wie herinnert het zich nog? – de coronapas, de juffrouw die online lesgeeft in een leeg leslokaal, de winkels die niet essentiële producten afdekken in de hoop daarmee open te kunnen blijven, de tientallen teksten en pijlen op straat die aangeven waar je niet of juist wèl moet lopen…

Uittenbogaart geeft ook de tegengeluiden in het coronadebat alle ruimte: het uitroepen van de bananenrepubliek door de actiegroep Viruswaanzin bij het Paleis van Justitie, de protesten tegen de spoedwet in september 2020 en de protesten tegen de coronatoegangsbewijzen een jaar later.

‘De wachtrij begint hier’ is een belangrijk historisch document voor de stad, stuk voor stuk schitterende documentaire foto’s die samen een beeld geven hoe corona het Haagse stadsbeeld meer dan twee jaar lang bepaalt.

De wachtrij begint hier - Twee jaar coronabeleid in beeld’- Sandra Uittenbogaart; 200 pagina’s; hardcover; Uitg. De Nieuwe Haagsche €27,95; ISBN 978-94-6010-117-5.

N.B. Het Haags Gemeentearchief stelt in De Galerij in de tramtunnel onder het Spui tot medio december 2025 tientallen foto’s uit deze periode van Sandra Uittenbogaart tentoon onder de titel ‘DOORLOPEN ALSTUBLIEFT!’

Piet Vernimmen