Omdat hier veel onvrede over bestaat, werkt de gemeente Den Haag momenteel aan een gids voor betere burgerparticipatie bij de ontwikkeling van ruimtelijke projecten door particuliere ontwikkelaars. Hiertoe is opdracht gegeven aan een extern bureau, 7Zebra's.
De Vrienden, in de personen van Rupert van Heijningen, Christine Sijbesma en Abe van der Werff, zijn gevraagd als kritische meedenkers bij de formulering van de gemeentelijke participatiegids. Participatie is een belangrijke pijler in de nieuwe Omgevingswet die per 1 januari 2023 van kracht wordt.
Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. Het doel is dat het eenvoudiger wordt om bouwprojecten te starten. De nieuwe wet zorgt voor een samenhangende aanpak van de leefomgeving, ruimte voor lokaal maatwerk en betere en snellere besluitvorming. Daar hoort ook een goede burgerparticipatie bij. Burgerparticipatie komt er nu vaak op neer dat inspraak geregeld wordt als de planvorming al ongeveer rond is en door gemeente – informeel – is goedgekeurd en de keuzes dus al zijn gemaakt.
De gemeente onderkent het belang van burgerparticipatie en het bij de besluitvorming betrekken van belanghebbenden. Door de belangen van bewoners al in een vroegtijdig stadium mee te nemen, kunnen rechtszaken en verstoring van de planvorming voorkomen worden, met alle negatieve gevolgen daarvan voor de gemeente. Daarnaast leidt inspraak tot een betere beleving van de woon- en werkomgeving door bewoners en gebruikers.
Door 7Zebra’s is een concept participatiegids gemaakt, waarmee projectontwikkelaars aan de slag zullen moeten. De Vrienden hebben geadviseerd de tekst op cruciale onderdelen aan te passen. Zo hebben wij onder meer gesignaleerd dat in de gids de Leefbaarheids Effect Rapportage (LER) ontbreekt. De LER is een instrument waarmee gemeenten en bewoners een analyse kunnen uitvoeren voor een wijk met als doel om objectief inzichtelijk te maken hoe het met de leefbaarheid staat en wat de effecten zullen zijn van geplande nieuwbouw op de ervaren en gemeten leefbaarheid. De gemeente heeft toegezegd de LER bij alle gebiedsontwikkeling en grote projecten toe te zullen passen.
Ook hebben de Vrienden aangegeven dat participatie al eerder moet plaatsvinden, vóórdat een ontwikkelaar een locatie wil gaan ontwikkelen. De gemeenteraad zal, na consultatie van bewoners en belangenorganisaties, randvoorwaarden moeten formuleren, waaraan bouwplannen op die locatie zullen moeten voldoen. Dan blijft de regie bij de gemeenteraad en is voor iedereen, ontwikkelaars en bewoners, helder wat op die locaties de mogelijkheden zijn.
In juni zullen de Vrienden aanwezig zijn bij de bespreking van de herziene gids. Daarna zal de gids aan de gemeenteraad gepresenteerd worden. Hopelijk zal de inbreng van de Vrienden ertoe bijdragen dat in de toekomst de ontwikkeling van de vele bouwplannen minder verborgen voor het publiek plaatsvindt, terwijl een handzaam, toetsbaar instrument voorhanden is, waaraan projectontwikkeling zal moeten voldoen.