‘Vooroorlogse wooncomplexen verdienen een tweede leven’

Bijzondere Haagse wijken dreigen hun karakter te verliezen door de sloop van portiekwoningen. Nu ligt de Notenbuurt opnieuw onder vuur. Renoveer de woningen en sloop ze niet, zeggen de Vrienden van Den Haag.

OPINIE
Den Haag is beroemd om zijn portieken, vaak toegepast in de vooroorlogse wijken. De in het oog springende ontsluiting van de woningen bepaalt het karakter van deze wijken met hun onderscheidende samenhang tussen architectuur, materiaal en stedenbouw. In de Notenbuurt, die volgens dat principe is gebouwd, staat een woningcomplex op de nominatie gesloopt te worden. In het kader van vernieuwing van hun woningvoorraad gaan corporaties vaak te gemakkelijk over tot sloop zonder dat een serieuze afweging is gemaakt tussen nieuwbouw en renovatie waarmee de Haagse identiteit behouden wordt.
Een deel van de woningen is corporatiebezit. De wijk is al een paar jaar onderwerp van discussie over sloop of renovatie van de woningen. In 2018 had Staedion het plan om een kleine driehonderd woningen te slopen voor nieuwbouw. Want renovatie zou te duur worden. De buurt kwam in verzet en Staedion besloot in samenspraak met de huurders de woningen toch te renoveren. Nu is een ander complex aan de beurt. Het gaat om 141 sociale huurwoningen van woningcorporatie Haag Wonen. Ze liggen aan de Walnootstraat, Okkernootstraat, Kokosnootstraat en Oude Haagweg.

Klakkeloos
Het is duidelijk dat de woningen van zo’n tachtig jaar oud niet voldoen aan de huidige eisen van duurzaamheid en comfort. Ook kent Den Haag een woningtekort, dus het terugbouwen van meer woningen via nieuwbouw is deels een oplossing. Maar dit is geen reden voor het klakkeloos overgaan tot sloop zonder dat daar zorgvuldig onderzoek naar de mogelijkheden van renovatie aan vooraf is gegaan. Vervangende nieuwbouwplannen worden daarbij vaak tot het onmogelijke opgerekt om maar zoveel mogelijk woningen te creëren, die niet in de omgeving passen. Het gevolg is dat gebouwd wordt zonder enig respect voor de zorgvuldig vormgegeven woonomgeving. Een voorbeeld is de geplande nieuwbouw rond het Weigeliaplein in de Heesterbuurt.

Duurzaam
Renovatie heeft verschillende voordelen ten opzichte van sloop en nieuwbouw. Door nieuwbouw neemt het aantal oudere sociale huurwoningen af, terwijl hier wel vraag naar is, met name onder starters en ouderen. Door de afname van sociale huurwoningen lopen de wachttijden voor een dergelijke woning ieder jaar verder op. Steeds vaker maakt de oudere sociale huurwoning plaats voor een middenhuur- of koopwoning in de nieuwbouw, wat ten koste gaat van huurders met de laagste inkomens. Met renovatie kunnen ook ouderen langer blijven wonen waar zij al jaren wonen, wat hun welzijn ten goede komt. Met slimme renovatie kan ook de sociale samenhang van bewoners in de wijk behouden blijven.
Het verlengen van de levensduur van een bestaand gebouw is ook een effectieve manier van duurzaam bouwen. Renovatie bespaart vaak veel materialen en kosten en voorkomt bouw- en sloopafval. Tegelijk biedt renovatie, net als nieuwbouw, de mogelijkheid om de woningen energiezuiniger en gezonder te maken door isolatie, betere ventilatie en het oplossen van vochtproblemen.

‘Optoppen’
Uit onderzoek blijkt dat verhogen (‘optoppen’) van bestaande bouw tot 2030 landelijk voor circa honderdduizend extra woningen kan zorgen. Daarmee is het een goede manier om bestaande bebouwing beter te benutten en bij te dragen aan de woningbouwopgave. Nu de nieuwbouwproductie door de oplopende hypotheekrente en bouwprijzen stagneert, lijkt deze aanpak kansrijk. In het land zijn al verschillende succesvolle projecten gerealiseerd. De vooroorlogse complexen in Den Haag met de platte daken zouden zich hier goed voor lenen.

Een onderbelicht aspect en nóg een reden om te renoveren is dat corporaties bij lange na niet voldoen aan de afspraken met het rijk over het aantal te bouwen sociale huurwoningen.
Haag Wonen staat nu voor de keuze het complex in de Notenbuurt te slopen of te behouden en te renoveren. Maar naast de financiële en bouwtechnische afwegingen is de stem van de bewoners in dit proces belangrijk. We roepen Haag Wonen dan ook op om de keuze in samenspraak met hen maken.

Rupert van Heijningen, voorzitter Vereniging Vrienden van Den Haag. Elsbeth van Hijlckama Vlieg, werkgroep Stadsbeeld & Stadsgroen (Vrienden van Den Haag)

Verantwoording De hoofdredactie draagt geen verantwoordelijkheid voor de inhoud van de opiniestukken op deze pagina. Die ligt bij de auteurs.