Impressie bezoek aan de Pastoor van Arskerk van architect Aldo van Eyck

In 1963 kreeg architect Aldo van Eyck (1918-1999) de opdracht een rooms-katholieke kerk te ontwerpen voor een nieuwe parochie in Kijkduin, aan de rand van Meer en Bos. Hij heeft met dit ontwerp een zeer bijzondere en gedurfde prestatie neergezet. Zoek niet naar een kerktoren, want die is er niet. Zonder ramen, behalve aan de kant van het woonhuis. Opgetrokken uit grote betonblokken doet het op het eerste gezicht denken aan een bunker. Opgenomen in de omgeving is het zelfs even zoeken. Het licht komt binnen uit koepels in de daken en dat geeft binnen een bijzonder serene sfeer. Het ontwerp is beïnvloed door het structuralisme, een denkwijze in de 20e eeuw in de architectuur, kunst, linguïstiek, antropologie en filosofie. Van Eyck kreeg in die tijd te maken met veranderingen in de liturgie in de rooms-katholieke kerk, die hun neerslag kreeg in de vormgeving en ruimtelijke indeling. Hij brak daarbij met alle bouwtradities van een katholieke kerk. Zelf had hij geen katholieke achtergrond en riep daarom de hulp in van monnik en architect Dom Hans van der Laan. De kerk is gewijd aan de Franse rooms-katholieke heilige Johannes Maria Vianney, die pastoor was te Ars bij Lyon. In 1969 werd de kerk ingewijd en in 2004 kreeg het gebouw de status van gemeentelijk monument. 

We werden ontvangen met koffie en koek in de ruimte die bij grote drukte bij de kerkviering betrokken kan worden (voor 200 personen), maar normaal afgesloten is met keurige schuifdeuren. Daarna kregen we van onze gastvrouw, mevrouw J. ten Berge, eerst buiten een toelichting op de architectuur van het gebouw en daarna een uitgebreide lezing binnen. Mevrouw Ten Berge is vanaf het begin (zo’n 50 jaar) bij de kerk betrokken en kon dan ook een goed beeld geven van het ontstaan van de kerk, de bouw, de invloed van wat er rond die tijd (begin jaren zestig) speelde in de katholieke kerk. Zo speelde o.a. de uitkomst van de Tweede Synode een rol, waarbij de priester niet meer met zijn rug maar met zijn gezicht naar de gelovigen moest gaan staan. Dat was uiteraard van invloed op het ontwerp. Aldo was niet katholiek en heeft voor de realisatie de hulp ingeroepen van de monnik en architect dom Hans van der Laan. Van der Laan had ervaring met het ontwerpen van katholieke kerken.  De kerk heeft geen toren en lijkt een beetje op een bunker.
Het interieur van de kerk is sober: geen goud en glitter. In het ontwerp komt de cirkel op verschillende plaatsen terug als motief. Zo zijn in- en uitgang cirkelvormig uitgevoerd en komt licht binnen door middel van cirkelvormige bovenlichten. Mevrouw Ten Berge wees ons op de variatie in ruimte, hoogteverschil en licht. 
We kregen informatie over de architectonische ontwikkelingen in die tijd en de bekendste architecten, waar Aldo van Eyck contact mee moet hebben gehad. Ook over de rol van de kerkgangers door de jaren heen, die natuurlijk van alles te wensen hadden waarvan de meeste niet pasten in het architectonisch ontwerp. Een aantal echter wel en samen met hen werden deze dan uitgewerkt. Van Eijck kon met veel instemmen, hoewel hij geen stem meer had.

Er kunnen 400 gelovigen in de kerk, dus 600 inclusief de koffieruimte. Vroeger was dit in de zomer praktisch, omdat de vakantiegangers die op camping Ockenburg verbleven hier kwamen kerken.

Na de vragen kon ieder rondlopen en mevrouw Ten Berge liep rond om vragen te beantwoorden.

De deelnemers waren zeer enthousiast over dit bezoek (ondanks de kou, want koud was het natuurlijk wel).