Impressie wandeling door het Laakkwartier op 4 en 11 april 2024
De bekende bouwmeester en stedenbouwkundige Berlage was bepalend voor de aanleg van Laakkwartier met een uitbreidingsplan dat hij in 1908 schreef. Daarvoor had Isaac Lindo, directeur van de Haagse dienst gemeentewerken, ook al een plan gemaakt, met de bekende diagonale straten die hij al eerder in het Valkenboskwartier aanlegde. Lindo had een klein deel van Laak al aangelegd, o.a. de Molenwijk, de 'koperen knopen'-buurt, omdat er veel lagere ambtenaren woonden. We staan op het Lorentzplein met rondleiders Laura Plezier en Arthur Crucq die een straatcollege verzorgen, terwijl het verkeer langs ons heen dondert. Gelukkig komen ze versterkt binnen op onze koptelefoons. Er zijn vanwege de kosten maar twee diagonalen aangelegd, de Van Musschenbroekstraat en de Jan van de Heijdenstraat. In de Albert Heijn op het plein zat een indrukwekkende bioscoop tevens theater, waar 1000 (!) mensen in gingen: het Rembrandt-theater. De zaal is er nog, nl. in de ruimte achter Albert Heijn, en staat leeg!
De buurt rond het plein zit als volgt in elkaar: rond het plein vier woonlagen en 'torens' op de hoeken (á la Mercatorplein in Amsterdam), in de 'secundaire' straten die op het plein uitkomen staan woningen met drie en daarachter met twee woonlagen. De architectuur in de wijk is vooral nieuwe Haagse school. Kenmerkend zijn de horizontale lijnen van de onderranden van de kozijnen en de flink overstekende dakranden. Grijze opbouwen en plastic vensters doen pijn aan de ogen van onze deskundige gidsen. Je vraagt je echt af of de gemeente heeft zitten slapen bij de vergunningverlening. Tussen de Drebbel- en de Deimanstraat ligt nu een fantastisch park, maar ooit stonden op die plaats huizenblokken die er lang niet slecht uitzagen. Gids Arthur woonde aan dit plein en maakte als kind het kerstbomen rausen mee en het grote vreugdevuur met oudjaar dat zo erg was dat de huizen van te voren werden afgetimmerd om de vlammen te weerstaan. Verderop, aan de andere kant van de Rijswijkse weg, is de Molenwijk. Uiteraard heeft Den Haag daar weer de mooie papier- en kantoorartikelenfabriek van Esveha gesloopt om er een foeilelijk woongebouw voor terug te zetten. Maar gelukkig aan de Laak-kant twee mooie gebeeldhouwde koppen in de gevel, een unicum in deze wijk.
Aan de Noordpolderkade is de hele katholieke enclave rond de Majella-kerk gesloopt. Wat een kapitaalvernietiging weer. Hadden ze er geen appartementen in kunnen bouwen? Alleen de jongensschool verderop in de Cilinderstraat staat er nog; die bevat nu prachtige woonappartementen, een parel in de buurt. In de Paets van Troostwijkstraat, weer aan de andere kant van de Rijswijkseweg, krijgen we een verhaal over de klopgeest bij huisnummer 43 die een enorme mensenmassa uitlokte op straat en ruim de pers haalde. En verderop heeft de gemeente op een klein nog resterend deel na, waar nu een lagere school en een peuterspeelzaal in huizen, een prachtige school met bibliotheek gesloopt. Je wilt van schaamte in de Broeksloot aan de overkant springen.
