Impressie stadswandeling Gevels of de kunst van het versieren

Dit was een wandeling voor Vrienden die niet voor een buitje vervaard zijn, en zowaar, die waren er nog.

Gehuld in regenpakken werden we door Jacob Bijl langs versierde gevels in het Centrum geleid. Na de schouw van ‘t Goude Hooft was de volgende stop het Berlagegebouw aan het Kerkplein met heel veel ornamenten. Van oorsprong een verzekeringsgebouw was er bijvoorbeeld een vuurduivel te zien, nachtdieren - omdat het gevaar ’s nachts groot is, een kop van een schreeuwende man. De beelden aan de voorkant symboliseerden alle fasen van het leven, waaronder de start: moeder met kind en uiteindelijk de dood.

Op de wandeling wees onze gids op de vele gevelkopjes, waaronder oude vrouw met een bril en scheve tanden, aan een pui in de Prinsestraat, en als tegenhanger een man die lachend naar haar kijkt. We zagen veel gevelstenen, die vaak verwezen naar de activiteit waar de organisatie binnen het gebouw zich mee bezig hield. We zagen de nodige gevelbeelden al dan niet dienend als steun in de constructie.

In Nederland werd vooral gebouwd in baksteen en voor de ornamenten zoals deur- en raamomlijstingen en consoles koos men vaak voor zandsteen. De voorbeelden konden we zien bij het voormalige Ministerie aan het Plein en de vele beeldhouwwerken aan het gebouw van de Bijenkorf, dat zelf ontworpen is in de stijl van de Amsterdamse School. Zandsteenbewerking was echter gevaarlijk voor de longen en het bewerken ervan werd in 1951 verboden. Zandsteen was niet het enige waarmee gewerkt werd: bij Peek&Cloppenburg aan de Grote Markt staan boven de twee ingangen twee beelden van dolomiet en V&D kon natuurlijk niet achterblijven met een groot warenhuis en koos bij de ingang voor olifanten van gepolijst graniet die er nog prachtige uitzien. Graniet was lastig te bewerken, tufsteen maakt het mogelijk meer in detail te werken. Een voorbeeld daarvan was de voormalige winkel van de firma Gescher en Kemper aan de Hoogstraat.

Veel was er te vertellen bij het rijk versierde Oude Raadhuis in de stijl van de (Hollandse) renaissance (19e eeuw) en bij het voormalige Ministerie van Justitie (neo-renaissance) met als pikant beeld: de naakte waarheid, dat een schok betekende voor het preutse Den Haag. Ook de aparte ingang voor ambtenaren, met erboven het kopje van een ambtenaar gekleed in overhemd met stijf opstaande boord: een zgn. vadermoordenaar.

Het Plein overgestoken en nog even het Binnenhof (gevels neo-renaissance) op om daar ook een blik op te werpen. Vervolgens de Korte en Lange Vijverberg, de Kneuterdijk, waar het nodige te zien was. We rondden af over de Plaats naar de Hoogstraat, met de versierde Jugendstil-panden, en eindigden bij het huis met de twee kopjes bovenin: een vrouwen- en een mannenhoofdje, die op afstand naar elkaar kijken, maar elkaar nooit kunnen krijgen.

Het is niet droog geweest en dat deerde niemand: het enthousiasme was er niet minder om. Jacob alle eer voor weer een geslaagde excursie.

Werkgroep Activiteiten